سالار معزز

 

غلامرضا خان مین باشیان ، ملقب به سالار معزز از اشخاص برجسته ای است که خدمات شایسته ای به موسیقی نظامی ایران کرده است . شخصیت او از جهاتی نیز قابل توجه است از این که سالار معزز، مانند سلطان حسین خان هنگ آفرین از موسیقی دانانی بوده که علاوه بر تخصص در رشته خویش (موزیک نظام) به موسیقی ایرانی نیز وارد بود و از اولین کسانی نیز هست که موسیقی ایرانی را به نت اروپایی نوشت و انتشار داد.

سالار معزز در تهران تولد یافت. پدرش، نصراله خان وقتی استعداد فرزند را در زمینه موزیک در یافت، او را به شعبه موسیقی دارالفنون که تحت ریاست مسیو لومر فرانسوی اداره می شد سپرد. غلامرضا در آن مدرسه به تحصیل پرداخت و پس از فراغت از تحصیل به تعلیم در همان جا گمارده شد و سمت معاونت لومر را یافت سپس به منظور تکمیل تحصیلات خود به روسیه سفر کرد و در کنسرواتوار پطرزبورگ، در کلاس ریمسکی کورسا کوف موسیقیدان بزرگ روس به تحصیل پرداخت . پس از مراجعت به ایران ، ابتدا در بریگاد قزاق که تحت نظارت فرماندهان روس بود کار کرد و ریاست دسته های موزیک آنجا را داشت هنگام نهضت مشروطیت به خاطر علاقه و همکاری با آزادیخواهان از دسته قزاق بیرون آمد و به فرانسه رفت . پس از مراجعت به ایران با درجه سرتیپی به ریاست کل دسته های موزیک نظام ایران (ژاندارمری، نظمیه، نصرت و گارد ) منصوب شد . در سال 1300،اداره موزیک ارتش را تاسیس کرد و با مدیریت و انضباط خویش، به کار ارکستر نظام سر و صورت بخشید و شاگردانی شایسته تربیت کرد.

 

 

                                                      

 

 

شعبه موزیک دارالفنون که سالار معزز خود در آن تحصیل کرده بود در سال 1297 از شپاه تفکیک شد و بنام ((مدرسه موزیک)) جزئی از واحد های وزارت معارف (وزارت فرهنگ آن زمان)در آمد.این مدرسه تا سال 1307زیر نظر سالار معزز و فرزندش نصرالسلطان اداره می شود و پس از آن تحت ریاست کلنل عیلنقی وزیری درآمد. سالار معزز در مدت خدمت خویش ، اقداماتی در خور توجه انجام که فهرست زیر از آن جمله است:

تجمه سه کتاب هم آهنگی(هارونی) ، ساز شناسی و ارکستر شناسی با معاضدت مزین الدوله . تدریس ساز شناسی ، هم آهنگی ، ارکستر شناسی ، سلفژ ، دیکته موسیقی ، تعلیم ساز های بادی موسیقی نظامی و تهیه جزوه هایی در این موارد که به چاپ نرسیده است.ساتن سرئد های پور شور که مشهور ترین آنها بنام ((سلام رسمی دولت علیه ایران )) است . لازم به تذکر است که سالار معزز از مجرب ترین و معتبرترین افراد در ساختن سرود بودو اولیای مدارس ، وزارت فرهنگ ، ارتش و موسسات دیگر هر وقت نیاز به سرودی داشتند به او مراجعه می کردند .

سالار معزز علاوه بر موسیقی نظام که رسته تخصصی اش بود ، توجه خاصی به موسیقی ایران داشت و برعکس موسیقیدان های نسل بعد ، معتقد بو که باید موسیقی ایرانی را نیز شناخت . وی چند سالی را نزد اساتید مشهور زمان ، تار نواخت و با ردیف موسیقی ایرانی آشنا شد او از اولین کسانی است که روی پیانو سعی داشت این نوا ها را اجرا کند . و از |آنجا که کوک پیانو در حالت استاندارد و بین المللی خود فاقد فواصل موسیقی ایرانی است |، وی به دلخواه پیانو را کوک می کرد و آن را می نواخت .همانطور که گفته شد ، او از اولین کسانی است که که اشارات نت اروپایی را برای الحان موسیقی ایرانی برگزیده است و خال اینکه این کار تا چقدر درست است و آیا در این آثار ، اصالت های خاص موسیقی حفظ شده یا نه ، بحثی جداست . قصد ما بازگویی تاریخچه یی از این اقدام است. سالار معزز چندی بعد اقدام به نوشتن دستگاه ماهور کرد و حسین خان هنگ آفرین نوازنده مشهور ویولون و سه تار که خود از اعضای دسته موزیک نظام بود روی ویولون نواختهاست . غیر از این ، سالار معزز قسمتی از درآمد آواز اصفهان ، پیش در آمد و تصنیف آن را برای پیانو نوشته است که آن نیز چاپ شده است قطعه دیگری نیز به نام فانتزی ماهور و تنظیم آهنگ های رکنالدین مختاری نیز از آثار اوست . وی به سال 1240 متولد و در سال 1314 رخت از این جهان فانی بر بست، روانش شاد.

نوشته شده در چهارشنبه 85/11/18ساعت 10:59 صبح توسط امیر حسین یقموری نظرات ( ) |